Çürüksulu Yalısı / Üsküdar / Salacak
Üsküdar Salacak kıyısında yer alan Çürüksulu Yalısı, literatürde Tırnakçı (Tırnakçızade) Yalısı, Belkıs Hanım Yalısı ve Muharrem Nuri Birgi Yalısı adlarıyla da anılan, 18. yüzyıl Osmanlı konut kültürünü temsil eden seçkin bir sahilhane örneğidir. Konum olarak Salacak sahiline çok yakın, Üsküdar merkezine yürüme mesafesindedir.
Kısa tarihçe. Yapının çekirdeği 18. yüzyılın başlarına tarihlenir; erken sahiplikte Tırnakçızade ailesi öne çıkar. Yalı 1890’larda devlet adamı Çürüksulu Ahmed Paşa tarafından satın alınınca bugünkü adı yerleşir; Paşa’nın kızı Belkıs Hanım döneminde yapı sıkça anılmış, 20. yüzyıl başlarında/1920’lerde önemli tadilatlar görmüştür. Bazı araştırmalar, restorasyon sırasında yapıda 16. yüzyıla uzanan ahşap taşıyıcı elemanlar bulunduğunu da kaydeder. 20. yüzyılın ikinci yarısında diplomat Muharrem Nuri Birgi tarafından alınan yalının, mimar Turgut Cansever gözetiminde kapsamlı onarım geçirdiği aktarılır.
Mimari özellikler. Ahşap karkas–bağdadi sistemli yapı, 19. yüzyıl Boğaziçi yalısı tipolojisine uygun biçimde simetrik deniz cephesi, harem–selamlık izleri ve temsil mekânlarıyla öne çıkar. Batı cephesinin, Marmara’ya bakan eski bir istinat duvarı üzerinde konumlandığı; cephe ve iç mekânda farklı dönemlere ait katmanların birlikte okunduğu belirtilir.
Güncel durum ve konum. Yalı, Salacak sahil siluetinin karakteristik öğelerindendir; dışarıdan izlenebilir, zaman içinde çeşitli restorasyon–onarım süreçlerinden geçmiştir. Üsküdar–Salacak bölgesindeki konumu, tarihî yalı dokusunun sürekliliği açısından önem taşır.
Tepkiniz Nedir?
